Προσφυγικά

Η μεγαλύτερη σε κλίμακα συντονισμένη αρχιτεκτονική παρέμβαση που πραγματοποιήθηκε στην σύγχρονη Ελλάδα συνετελέσθη με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι γεγονός. Με ότι αποτελέσματα είχε, θετικά και αρνητικά. Και τα δυο ήταν πολλά. Το μόνο αντίστοιχο παράδειγμα στη νεότερη ιστορία είναι η αλλαγή της πόλης με την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Σε κάποιο blog το διάβαζα πρόσφατα. Οι επιπτώσεις ήταν οικονομικές, πολιτικές κλπ, αλλά εγώ θα εστιάσω στην αρχιτεκτονική. Γιατί; Γιατί ακούω από τον Σκάι 100.4 να έχει αρχίσει ένας διάλογος για προσφυγικά τα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.

Παρένθεση (

Πρώτη παρατήρηση:
Γιουυυχουυυ!!! Επιτέλους! Εύχομαι να αρχίσει να γίνεται δημόσιος διάλογος για την αρχιτεκτονική συχνότερα. Μόνο να κερδίσουμε έχουμε όλοι.

Δεύτερη παρατήρηση: γενικαί πληροφορίαι (ο παλιός skip this part) και αμπελοφιλοσοφίαι
Το μήλον της έριδος: τα προσφυγικά στην Αλεξάνδρας. Δεν είναι τα μόνα, αλλά έχουνε την ατυχία να καταλαμβάνουνε ένα πολεοδομικό φιλέτο. Ένα μεγάλο οικόπεδο, πάνω σε μια κεντρική αρτηρία, στο κέντρο της Αθήνας. Έχουν αντίστοιχο κέρδος; Τσου. Είναι κατοικίες, για χαμηλά –οικονομικά- στρώματα. Η πρόταση είναι να γκρεμιστούνε, να γίνει ένα γκαράζ για το απέναντι γήπεδο του Παναθηναϊκού. Άντε να μείνουνε για ιστορικούς λόγους τα δύο πίσω.

Σκέψεις: Γκαράζ ναι χρήσιμο. Για το γήπεδο του Παναθηναϊκού ηλίθιο. Δεν κόβω φλέβες για το ποδόσφαιρο, αλλά αν είμαι μια ομάδα είμαι Παναθηναϊκός. Και το γήπεδο δεν είναι γήπεδο. Είναι παράγκα του Καραγκιόζη. Και δεν αξίζει σε καμμιά ομάδα να παίζει εκεί, όσο και να ανακατασκευαστεί. Δεν έχει χώρο πως να το κάνουμε; Να γεννήσουμε χώρο με το έτσι θέλω; Να γκρεμίσουμε τότε τις γύρω πολυκατοικίες να το ξαναχτίσουμε. Και αν μπούμε σε τόση φασαρία, γιατί να μην το κρατήσουμε ως έχει για προπονήσεις ερασιτεχνικών ομάδων ή συλλόγων και να μην φτιάξουμε ένα καινούργιο στο Γουδί; Πρέπει να στιμωχτούμε και να γκρεμίσουμε τα πάντα για να έχουμε την Αλεξάνδρας; Τι παράλογη(!) λογική! Να μου πείς και άλλο ένα γήπεδο μετά από τους Ολυμπιακούς; Σωστά. Να πάρουμε τότε ένα υπάρχον σε καταλληλότερη περιοχή να το διαμορφώσουμε.

Α, ποιος είναι ενήμερος για το άλλο σενάριο για τον χώρο αυτό; Θα σας διαφωτίσω. Η αρχιεπισκοπή ονειρεύεται (από καιρό μάλιστα) να γκρεμίσει το γήπεδο της Αλεξάνδρας, τα απέναντι προσφυγικά, να πάρει και το πάρκο πίσω από το γήπεδο, να γίνει γέφυρα να περνάει από κάτω η Αλεξάνδρας με γέφυρα (κόμβος δηλαδή) για να ενωθεί όλο αυτό και να χτιστεί η νέα μητρόπολη σε έναν μεγάλο υπαίθριο χώρο. Ωραίοι οι οραματισμοί. Να έχουνε και από πίσω κατι παραπάνω από μεγαλομανία, ακόμη καλύτερα.

) τέλος η παρένθεση

Κλείνω τον κύκλο ενημέρωσης και προχωράω στο τι ακούω στον Σκάι. Ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης στο Μετσόβιο, Γιώργος Γεράκης (και πρόεδρος από πέρυσι της σχολής) μιλάει πρώτος σε δυο δημοσιογράφους. Τον ξέρω προσωπικά. Ο τύπος μπορεί να είναι ελαφρώς κολλημένος, να συμβουλεύει τον κάθε μαθητή να προσθέσει μια γέφυρα στην κατοικία, στο πάρκο ή στο οτιδήποτε σχεδιάζει, αλλά μίλησε σωστά. Είπε δηλαδή τα προφανή. Τουτέστιν: η αρχιτεκτονική κληρονομιά απεικονίζει την ιστορία ενός τόπου. Γκρεμίζοντάς τα, βάζουμε ένα Χ σε ένα τμήμα της ιστορίας μας. Έτσι γκρεμίσαμε τα νεοκλασσικά και σήμερα κάνουμε κρα να δούμε κανένα, με αποτέλεσμα να έχει ανέβει κατακόρυφα η αξία τους, ακόμη και αν είναι μάπες (διότι μάπες υπάρχουν πάντοτε). Η πόλη έτσι είναι ασυνέχης, δεν έχει μνήμες, φαίνεται άψυχη. Το αντίστοιχο Alzheimer δηλαδή. Βαρετή και μονότονη. Όλη ίδια. Δεν είναι όμως μονάχα θέμα αισθητικό, μην με παρεξηγήσετε. Η ιστορία της Ελλάδας είναι πολύπλοκη και πλούσια, ένα patchwork από πολιτισμούς, πολέμους, νίκες και ήττες, λάθη και σημαντικούς ανθρώπους. Είναι όλα κομμάτι μας. Aυτοί είμαστε, ας μη στρουθοκαμηλίζουμε. Ιδίως αν έχουμε να δείξουμε όμορφα πράγματα.

Και τα προσφυγικά με μια ανακατασκευή θα γινόντουσαν υπέροχα.Ναι, για τα ίδια λέμε. Έχω μπει μέσα, έχω μείνει σε ένα από αυτά για κάτι λίγο καιρό: φίλοι είχανε νοικίασει ένα για να κάνουνε εκεί τη διπλωματική τους, καθότι πάμφθηνα και εγώ βοηθούσα. Προφανώς δεν είναι τεράστια, αλλά πρόκειται για διαμερίσματα σχεδιασμένα με αρετές σπάνιες για τις τους περιορισμούς της εποχής που φτιαχτήκανε. Σπάνιες συχνά και σήμερα. Έπρεπε να είναι οικονομικές κατασκευές, να χτιστούνε στο πι και φι, να είναι λειτουργικές, να δίνουνε πρωτεραιότητα στον φυσικό αερισμό και τον ηλιασμό, να χωρέσουνε εκατοντάδες οικογένειες. ΑΜΕΣΩΣ. Οι άνθρωποι μένανε σε σκηνές και σχολεία. Σπουδαίοι αρχιτέκτονες της εποχής τα σχεδίασαν και η ποιότητα της κατασκευής είναι υψηλή. Όχι δεν λέω ανέκδοτο. Στο εσωτερικό που φαίνεται κάτι τεέτοιο θα το δείτε αμέσως. Τα ξύλινα πατώματα με τις φαρδιές σανίδες ας πούμε. Απέξω η συντήρηση μεν μηδενική.

Ωραία έστω ότι μένουνε (όλα ή όχι άλλο ζήτημα), αλλά πρέπει να συμμορφωθούνε λιγάκι, ομολογουμένως. Ποιος θα πληρώσει τη νύφη; Οι ιδιοκτήτες προφανώς. Θέλουνε; Μπορούνε; Και αν υποθέσουμε ότι υπάρχει σοβαρό πλάνο για την ανακατασκευή τους το οικονομικό λύνεται. Ας παραμείνουνε κατοικίες, ή έστω γραφεία για μικρές εταιρείες (ο Γεράκης θα με κρέμαγε ανάποδα για το τελευταίο), αλλά πρέπει να είναι βιώσιμα και κερδοφόρα. Αλλιώς από μόνα τους δεν θα κερδίσουνε το μέλλον τους. Πως να το κάνουμε; Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Για να κερδίσεις πρέπει να παίξεις.

Στο ραδιόφωνο ο Γεράκης ακούγεται κουρασμένος, απηυδυσμένος και αναμασάει σωστές ιδέες με χιλιοειπωμένα λόγια. Γκρινιάζει. Ακολουθεί κεφάτος, φιλικός εκπρόσωπος του Δήμου Αθηναίων. Μιλάει με τους 2 δημοσιογράφους επί παντώς επιστητού: η εικόνα της πόλης κατά την Ολυμπιάδα, η διατήρησή της κλπκλπ... Θέματα που ενδιαφέρουν, επίκαιρα. (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) Σκέφτομαι γιατί ο Γεράκης έλεγε τις κουβέντες με τόσο βάρος. Σαν να πίστευε ότι όλα είναι μάταια. (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) Σκέφτομαι πόσο κακός είναι σε επικοινωνιακά ζητήματα. Ότι και να λένε οι αρχιτέκτονες, άμα το λένε έτσι, άμα γίνονται βαρετοί, θεωρούν εαυτούς περιούσιους και μυημένους και δεν μπαίνουνε στον κόπο να κερδίσουν το κοινό αίσθημα, μια ζωή στην πίκρα και την απογοήτευση θα είναι. (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) Από σνομπισμό και θυματοποίηση θεωρούν εαυτούς χαμένους εξ’ορισμού... (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) (Περιμένω τον αντίλογο για τα προσφυγικά.) Χα! Τέλειωσε η εκπομπή και ούτε μια κουβέντα! Διαφημίσεις.

Γεράκη καλύτερα να μην πολυμιλάς δημοσίως. Έπαιξες και έχασες. Το κακό είναι ότι μαζί με εσένα, χάνουμε όλοι.