αυτοί που αγαπούν τα βράχια

Ο κύριος Kaufmann ήταν ένας πολύ επιτυχημένος αμερικάνος επιχειρηματίας του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα. Κατείχε πλήθος πολυκαταστημάτων με την ονομασία "Kaufmann department stores" και πέραν αυτών είχε και ένα χούι: τον ιντρίγκαρε ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Εκείνη την εποχή, ο Frank Lloyd Wright, ο πιο σημαντικός ίσως Αμερικάνος αρχιτέκτονας μέχρι σήμερα (σύμφωνα με τους συμπατριώτες του) είχε πέσει με τα μούτρα στο σχεδιασμό της ιδανικής πόλης όπως ο ίδιος την φανταζόταν: της "broadacre city". Ακούγεται το αμερικάνικο όνειρο με σάρκα και οστά και δεν απείχε πολύ είναι η αλήθεια.

Μέσω αυτής της ιδέας ίσως ήρθαν σε επαφή. Ο Kaufmann που γούσταρε τον Wright του ανέθεσε το σχεδιασμό μιας εξοχικής κατοικίας για τον ίδιο και την οικογένειά του, σε μια έκταση που είχε. Την έκταση διέτρεχε ένα μικρό ρέμα, που σε ένα σημείο σχημάτιζε έναν καταρράκτη. Από αυτή τη συνεργασία προέκυψε το masterpiece της Αμερικάνικης αρχιτεκτονικής: το Fallingwater House.



Το "Fallingwater House" ήταν από τα πρώτα κτίρια που ήρθα σε επαφή μαζί τους. Με γοήτευε η daring σύνθεση των οριζόντιων και κάθετων όγκων του, οι μεγάλοι πρόβολοι (κοινώς μπαλκόνια), η μίξη των υλικών πέτρα+σκυρόδεμα, το γεγονός ότι ήταν μοναδικό: δεν μπορούσες να πεις ότι ανήκε στο μοντέρνο κίνημα ή σε κανένα άλλο κίνημα της εποχής του. Αγόρασα ένα αγγλικό βιβλίο που μίλαγε για όλη τη διαδικασία και στρώθηκα να διαβάζω για την πρώτη επαφή με τον πελάτη, το σχεδιασμό, τις τεράστιες δυσκολίες στην κατασκευή, τους ατελείωτους τσακωμούς Wright-Kaufmann, τα νεύρα του δεύτερου (πότε θα τελειώσει, ότι του στοίχησε ο κούκος αηδόνι κλπκλπ)... όλη τη θεωρία, το πρακτικό κομμάτι, το τρελό gossip... Στο τέλος το κεφάλι θόλωσε και έμειναν μόνο οι μαγεμένες εικόνες του σπιτιού πάνω από τα βράχια του καταρράκτη, η σκάλα που καταλήγει πάνω στο νερό, ο βράχος που ξεπηδάει μέσα στη μέση του σαλονιού.

fast forward

Στο architects.gr έχει προστεθεί πρόσφατα ένα άρθρο που μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ο γιος του Kaufmann για το οποίο έγραφα νωρίτερα, μετά το σπίτι αυτό και πολλές εναλλαγές σπιτιών, φέρεται να έζησε πολύ καιρό από τα τελευταία του χρόνια σε ένα σπίτι στην Ύδρα. Το σπίτι σχεδίασαν ένα ζευγάρι Ελλήνων Αρχιτεκτόνων (Κ. και Μ. Φινέ), στην πορεία τα έσπασαν και συνέχισε ένας ντόπιος πολιτικός μηχανικός κλπκλπ.

Το άρθρο υπογράφει ο κ. Αντωνιάδης τον οποίο δεν γνώριζα αλλά έμαθα από τα links που παρατίθενται. Εκεί διαβάζω ότι έχει ζήσει σε Ελλάδα και Αμερική εξασκώντας το επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Με μια πρόχειρη ανάγνωση, ο συγγραφέας φαίνεται να έχει και ακαδημαικά - θεωρητικά ενδιαφέροντα. Αρκετά όμως με τον συγγραφέα. Ας πάμε στο κείμενο.

Το κείμενό μου φαίνεται αρκετά συναισθηματικό και πρακτικά μιλώντας, επιεικώς αστήρικτο. Ο συγγραφέας του αφού μιλάει λίγο για τον ίδιο τον Kaufmann αναλώνεται σε ονοματολογίες, προσωπικές αφηγήσεις που δεν καταλαβαίνω τι προσδίδουν στο κείμενο (εκτός από μια cosmopolitan essence, που πολύ μου αρέσει κατά τα άλλα) και φτάνει από όλα αυτά στο συμπέρασμα πως όλα ετούτα είναι απόδειξη ότι " στη διαμάχη του «Λαϊκού με την Υψηλή Τέχνη»" (την ποια? Αχ είσαι τόσο ποστμόντερν ντάρλινγκ!! Ξύπνα, προχωρήσαμεεεε!!! ), σημειώσατε 1. Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε δηλαδή.

Και επειδή βαριέμαι να ασχολούμαι με τέτοια απολιθωμένα ερωτήματα, θα παραθέσω αυτό που μου φάνηκε ενδιαφέρον εμένα στο θέμα: τόσο το Fallingwater όσο και το σπίτι του Kaufmann Junior στην Ύδρα μου φαίνεται ότι έχουν έναν αδιόρατο κρίκο να τα δένει μεταξύ τους. Η κάθοδος μέσα από την πέτρα στο νερό. Και για να το μασήσω λίγο πριν συνεχίσω, a.k.a να γίνω κατανοητή και σε όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τέτοιες "who" ορολογίες θα το πω απλά. Το κοινό ανάμεσα στο σπίτι της Ύδρας και στο σπίτι στην Pensylvannia, είναι ότι αφενός είναι χτισμένα σε επικλινή βραχώδη εδάφη και αφ'ετέρου ότι και τα δυο έχουν νερό στο χαμηλότερο σημείο τους. Στη Ύδρα δε που δεν υπήρχε νερό από φυσικού του εκεί, ο Kaufmann το έβαλε από μόνος του (αντί να κάνει κήπο όπως έλεγαν τα αρχικά σχέδια) και άφησε από κάτω τα φυσικά βράχια να φαίνονται.



Όσο το σκέφτομαι η Ύδρα είναι sui generis ότι πιο κοντινό για τα ελληνικά παραθαλάσσια τοπία στη σχέση κτιριού - νερού που έχει το Fallingwater. Το άραγμα στα βράχια της Υδρονέττας πάνω από το νερό ίσως να μην απέχει τόσο πολύ από το αιωρούμενο σαλόνι του Fallingwater πάνω από το ποτάμι.


(τώρα εμένα γιατί αυτή η φωτό μου θυμίζει Zaha?)

Εξάλλου η Ύδρα είναι και το μόνο μέρος που η βασική "παραλία" του, στην ουσία είναι κάθετη πάνω από το νερό. Ένας σωρός από κάθετα βράχια, πάνω στα οποία στέκεσαι, πέρνεις ανάσα και βουτας.





Και έχω την εντύπωση ότι όσοι αρέσκονται στο κολύμπι στη Ύδρα αρέσκονται σε αυτήν ακριβώς την αίσθηση του απόκρημνου, της καθόδου και του νερού στο τέλος της πορείας. Να βλέπουν από κάτω το βαθύ μπλε, να σκέφτονται πριν βουτήξουν, να πηδήξουν από το βράχο και να νιώσουν το βάρος τους να τους οδηξεί παράλληλα δίπλα από το σκληρό βράχο, να βυθιστούν στο άγνωστο σκοτεινό νερό για να αναδυθούν τελικά στην επιφάνεια .



Και σε αυτό το θέμα, οι επιλογές μας μας προδίδουν. Κaufmann Junior είσαι εκεί?