docomomo και συμπάθεια

Κυριακούλης Παναγιωτάκος, Μπλε Πολυκατοικία, 1932-33, Αραχώβης και Θεμιστοκλέους, Εξάρχεια (από εδώ ή εδώ - η πρώτη φωτό είναι από εδώ)

Do co mo mo.

Όχι δεν είναι γιαπωνέζικα. Είναι τα αρχικά του international working party for the DOcumentation and COnservation of buildings, sites nad neighbourhoods of the MOdern Movement. Μιας δυναμικής ομάδας (ακαδημαικών κυρίως) αρχιτεκτόνων που προσφέρουν εξαιρετικά χρήσιμη δουλειά στα περί του μοντέρνου κινήματος. Του τόσο στα πάνω του ξανά μανά τώρα τελευταία. Και το ελληνικού μοντέρνου ιδίως. Τι καλά.
(για όποιον είχε μείνει απορία για το τι εκτιμώ I guess δεν υπάρχει πια, οπότε cross it out - πάει και αυτό)

Είναι ιδέα μου ή όχι? Οι περισσότεροι από τους συνομηλίκους μου, μαθητές των (τελευταίων άμεσων μαθητών του μοντέρνου) αρχιτεκτόνων που σπούδασαν στα ένδοξα'70s, μάλλον έχουμε βαρεθεί τις θυμωμένες postμοντερνιές και τα άλλα κομπλεξικά ρεύματα των άτυχων γενιών που ακολούθησαν ακριβώς μετά το μοντέρνο και κάνουμε τα δικά μας. Και βασικά βαριόμαστε (εγώ τουλάχιστον) τους -ισμούς και τις ταμπέλες. Τι ατυχία να έπρεπε να δουλέψεις ως νέος αρχιτέκτονας, με ρηξικεύλευθη μανία (νέος γαρ), την εποχή που το μοντέρνο κίνημα έχει αρχίσει να κλείνει τον κύκλο του και να πρέπει να σταθείς κάνοντας κάτι αξίσου αξιόλογο? Καταλήγεις στο postmodern και τα διάφορα άλλα που μάλλον από αντίδραση και μόνο σε ένα τόσο έντονο πρόγονο έφτασαν στην άλλη άκρη:

(αθάνατε Leon Krier)

Τέλος. Πάντων.

Για τη δημοσιότητα μιας επικείμενης εκδήλωσης, μη δυνάμενη να παρευρεθώ, αναδημοσιεύω μια σειρά emails που έλαβαν χώρα τις προάλλες, εις μνήμην του μοντέρνου κινήματος και της λατρείας του απέναντι στις τεχνολογικές εξελίξεις.

email # 1
Δελτίο Τύπου

Εκδοχές του Μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου

Τέχνη και Αρχιτεκτονική

Η τέταρτη Επιστημονική Συνάντηση του Ελληνικού DOCOMOMO έχει τίτλο Εκδοχές του Μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου - Τέχνη και Αρχιτεκτονική και οργανώνεται στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς στις 30 Νοεμβρίου 2007.


Το μοντέρνο πνεύμα ήταν η πιο σημαντική δύναμη επαναπροσδιορισμού της αρχιτεκτονικής και της τέχνης σε ολόκληρη την Ευρώπη στις δεκαετίες του 1920 και 1930. Και οι εκδοχές του μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου αποτέλεσαν σημεία συνάντησης των δημιουργικών δυνάμεων της εποχής με μια κοινωνική πραγματικότητα που αναζητούσε εκμοντερνισμό χωρίς να αποποιείται ιστορία και παραδόσεις. Τα έργα της υπήρξαν τουλάχιστον ενδιαφέροντα και συχνά εξαιρετικά αναδεικνύοντας τον μεσοπόλεμο σε μια από τις πιο δυναμικές περιόδους του περασμένου αιώνα. Οι αστικές πολυκατοικίες στο κέντρο της Αθήνας και οι μικρές μονοκατοικίες στα προάστια, τα λιτά κυβικά σχολεία σε όλες τις γειτονιές και τα λειτουργικά κτίρια κοινωνικής προνοίας - σανατόρια, νοσοκομεία, παιδουπόλεις - έδωσαν, πλάι στην τέχνη και το λόγο, το μέτρο μιας συνολικής προσπάθειας που επιβιώνει περισσότερο ή λιγότερο τραυματισμένη ως τις μέρες μας. Στρέφουμε ξανά τα μάτια μας σε αυτή την εποχή επειδή πιστεύουμε ότι έχει ακόμα πολλά να μας πει, περισσότερα από εκείνα που ήδη ξέρουμε, κυρίως τώρα που ξανασκεφτόμαστε τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Το αίτημα της νεωτερικότητας είναι εξάλλου επίκαιρο, σήμερα όπως και τότε, στα πεδία της αρχιτεκτονικής και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, ενώ το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για το μεσοπόλεμο στα μέσα της δημόσιας επικοινωνίας επιβάλει να μιλήσουμε πάλι για αυτόν και με πιο ώριμα λόγια.

Η 4η Επιστημονική Συνάντηση του Ελληνικού DOCOMOMO οργανώνεται σε συνεργασία με τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το Τμήμα Θεωρητικών Σπουδών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Την ευθύνη της οργάνωσης έχουν οι Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Νίκη Λοϊζίδη, Άλκηστη Ρόδη και Παναγιώτης Τουρνικιώτης. Οι συνεδριάσεις θα γίνουν στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου, την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2007 από τις 9.30 ως τις 20.00. Η συμμετοχή είναι ελεύθερη.

Στο πλαίσιο της 4ης Επιστημονικής Συνάντησης θα παρουσιαστούν στο κοινό τα Τετράδια του Μοντέρνου 03 και 04, τα οποία περιλαμβάνουν κείμενα από τις επιστημονικές συναντήσεις που οργανώθηκαν στην Πάτρα με τίτλο Ανατολή και Δύση στη Μοντέρνα Αρχιτεκτονική και στην Ξάνθη με τίτλο Μοντερνισμός και αρχιτεκτονική εκπαίδευση (εκδόσεις futura).

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων


09.30 Χαιρετισμοί
Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Μουσείο Μπενάκη, Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής
Παναγιώτης Τουρνικιώτης, συντονιστής του Ελληνικού DOCOMOMO
Σπύρος Ραυτόπουλος, προέδρος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π.

10.00-11.30 πρώτη συνεδρία – πρόεδρος Ηλίας Κωνσταντόπουλος
Ηλίας Κωνσταντόπουλος: Η χαμένη γωνία και ο αριθμός 3
Έφη Παπαδάμ-Ριζά: Κατασκευαστική έκφραση του Μοντέρνου μέσα από την Αθηναϊκή αστική πολυκατοικία του μεσοπολέμου
Βασιλική Πετρίδου: Μοντέρνο κράτος–Μοντέρνα Αθήνα– Μοντέρνα Αρχιτεκτονική
Βασίλης Κολώνας: Ο «αθηναϊκός» μοντερνισμός και η «σχολή» της Θεσσαλονίκης. Η κρατική και η ιδιωτική πρωτοβουλία στη διάρκεια της ανοικοδόμησης (1920-1940)

11.30-12.00 διάλειμμα

12.00-13.30 δεύτερη συνεδρία - πρόεδρος Νίκη Λοϊζίδη
Κωνσταντινιά Καραλή: Ελληνικότητα και μοντέρνο στο Μεσοπόλεμο: Οι μεταμορφώσεις της Ελληνικότητας από το Esprit Nouveau στο 3ο Μάτι
Νίκος Πατσαβός: Νεοελληνικές Πρωτοπορίες: Το περιοδικό 3ο μάτι ως πεδίο συνεύρεσης της αρχιτεκτονικής και λογοτεχνικής γενιάς του ’30
Παναγιώτης Πάγκαλος: Ο Παρθενώνας των Αθηνών ως έργο της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής
Κώστας Τσιαμπάος: Για μια αρχιτεκτονική του βλέμματος: η διατριβή του Δοξιάδη και οι αισθητικές θεωρίες της εποχής της

13.30-14.00 γενική συζήτηση
14.00-16.00 μεσημβρινή παύση
16.00-17.30 τρίτη συνεδρία – πρόεδρος Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη
Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Είναι μοντέρνος ο Γιάννης Λυγίζος;
Σταύρος Μαρτίνος: Ο ρόλος του Στάμου Παπαδάκη στην προπαρασκευή του 4ου CIAM
Αιμιλία Αθανασίου: Τα «Μοντέρνα» Νοσοκομεία στην Αθήνα του Μεσοπολέμου
Κατερίνα Χατζηκωνσταντίνου: Μοντέρνες εκδοχές της υγείας: το σανατόριο ‘Σωτηρία

17.30-18.00 διάλειμμα
18.00-19.00 τέταρτη συνεδρία – πρόεδρος Παναγιώτης Τουρνικιώτης
Παναγιώτης Τουρνικιώτης: Το ελληνικό μοντέρνο και η πρόκληση της αλλαγής
Ελένη Αμερικάνου, Πάνος Εξαρχόπουλος: Κατεδαφισμένα και αλλοιωμένα κτίρια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Αθήνα του μεσοπολέμου
Άλκηστη Ρόδη: Πρόταση χρηστικής βιωσιμότητας των μεσοπολεμικών πολυκατοικιών: Η περίπτωση τριών «επώνυμων» πολυκατοικιών

19.00-20.00 γενική συζήτηση με τη συμμετοχή όλων των προέδρων


Συμμετέχοντες:
(οι ανωτέρω, μην τα ξαναλέω, περισσότερα εδώ)



email #2

Kύριε Τουρνικιώτη καλημέρα

Εύη Αναστασοπούλου εδώ. Ο Σταύρος Μαρτίνος μου προώθησε το email σας για την Επιστημονική Συνάντηση του Ελληνικού DOCOMOMO Εκδοχές του Μοντέρνου στην Αθήνα του μεσοπολέμου - Τέχνη και Αρχιτεκτονική στις 30 Νοεμβρίου. Επειδή το πρόγραμμα με ενδιαφέρει πολύ και λόγω δουλειάς δεν θα μπορέσω να παραβρεθώ (τουλάχιστον όχι στην πλειοψηφία των ομιλιών) ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει πρόβλεψη για παράλληλη online παρουσίαση μέσω webcam ή έστω για καταγραφή σε videos των ομιλιών και διάθεσή τους online αργότερα ώστε να μπορεί να τα βλέπει όποιος θέλει όποτε μπορέσει. Νομίζω ότι τα θέματα που θα θίξετε ενδιαφέρουν πολλούς και θα ήταν πολύ χρήσιμο να γίνει η αρχή και ενός ηλεκτρονικού αρχείου των διαλέξεων αυτών. Και δεν μιλάω μόνο για τους εν Ελλάδι ενδιαφερόμενους μα και για τα μέλη του DOCOMOMO διεθνώς.

Καταθέτω προκαταβολικά ότι γνωρίζω ότι παρότι δεν είναι δύσκολο από τεχνικής απόψεως κάτι τέτοιο, προυποθέτει κάποια (στοιχειώδη έστω) προεργασία και μέσα στις τόσες δουλειές μπορεί να μην προλαβαίνετε μα οφείλω να το καταθέσω, ώστε να το σκεφθείτε για μελλοντικές ημερίδες/διαλέξεις/κλπ.


Με εκτίμηση,
Εύη Αναστασοπούλου

email #3
Αγαπητή Εύη

Χαίρομαι που διαβάζω μήνυμά σου. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε προγραμματίσει κάποια καταγραφή των ομιλιών. Αντιθέτως. Προγραμματίζουμε να τις εκδόσουμε σχετικά σύντομα στη σειρά Τα Τετράδια του Μοντέρνου. Και στην περίπτωση της καταγραφής με εικόνα και σε εκείνη του βιβλίου, το προβλημα της γλώσσας είναι ανυπέρβλητο για τους διεθνείς φίλους μας.

Χαιρετισμούς

Παναγιώτης Τουρνικιώτης

email #4
Αγαπητέ κύριε Τουρνικιώτη

Χαίρομαι πολύ για την απάντησή σας. Όπως χαίρομαι και πάρα πολύ για τη σειρά "Τα Τετράδια του Μοντέρνου". Θα την αναμένω με μεγάλη προσμονή.

Για το θέμα που σας έθιξα: ΟΚ. Αφού οι ομιλίες θα εκδοθούν σε βιβλίο ίσως δεν έχει νόημα η δημοσίευση online. Η σύντομη ιστορία του internet διδάσκει ακριβώς το αντίθετο (από πλευράς δημοσιότητας αφενός και αφετέρου αν πρόκειται για δουλειές με ουσία όπως εδώ τα οφέλη είναι πολλαπλάσια) αλλά καταλαβαίνω πλήρως ότι είναι δύσκολο αυτό να γίνει κατανοητό. Το πρόβλημα της γλώσσας ισχύει για τους διεθνείς φίλους μας αλλά όχι για εμάς. Αυτό δεν λέει κάτι? Μα και για αυτούς, θα μπορούσε να βοηθήσει μια παράλληλη μετάφραση από κάτω από τον ομιλητή στα videάκια έστω και όχι εντελώς αναλυτική. Τόσα προγράμματα υπάρχουν που κάνουν αυτή τη δουλειά με λίγο editing και πιθανότατα free.

anyway,
μπορεί να σας κουράζω και δεν είναι ο στόχος μου

σας χαιρετώ, λυπάμαι που δεν θα μπορέσω να είμαι παρούσα σε αυτή την ενδιαφέρουσα (αν μη τι άλλο) συνάντηση και ελπίζω να σας δω σύντομα από κοντά

Με εκτίμηση,
Εύη Αναστασοπούλου


______________________________

Δεν υπήρξε συνέχεια στο ζήτημα. Εξακολουθώ να θέλω να πάω και να μην μπορώ.

Κρίμα. Aν πάει κανείς ας κάνει ένα κόπο να μοιραστεί μαζί μας τα όσα άκουσε.