καλές τέχνες (part 1)

H Κ. δεν είχε ποτέ καμμία σχέση με την τέχνη. Λίγο πριν τα 50 σήμερα και με την ταραχοποιό παρουσία μου γύρω της, τέσσερα χρόνια πριν την έπεισα να μην αγοράσει "μια μεταξοτυπία του Φασιανού ή του Μυταρά" για τον μεγαλο άδειο τοίχο στο σαλόνι του καινούργιου σπιτιού. Και τι να βάλω?/ να μαζέψεις χρήματα και να πας και να πάρεις έναν κανονικό πίνακα, μόλις μπορέσεις. Κάτι που να σου αρέσει.

Η ατάκα μου θα έπεφτε στο κενό αν δεν είχε τύχει εκείνη την περίοδο να πάμε μαζί στα εγκαίνια έκθεσης γνωστού καλλιτέχνη (ας τον πούμε Λ.), άντρα γνωστής μου από τη σχολή. Εκεί είχε έρθει σε επαφή με κάτι άγνωστο για αυτήν μέχρι σήμερα: την αίσθηση ότι ένα ζωγραφικό έργο "σου μιλάει" βαθιά μέσα σου. Είναι τόσο δυνατό αυτό που περιγράφω που ακούγεται γελοίο όταν το γράφω και ξαναδιαβάζω το post πριν το ανεβάσω. Αν δεν το έχεις νιώσει κάποια στιγμή δεν θα καταλάβεις για τι μιλάω. Η ουσία όμως είναι μια: Ο πίνακας της μίλησε μεν, μα αυτή και ο άντρας της δεν είχαν χρήματα για να το αγοράσουν. Οπότε σιωπή.

Το σκέφτηκε από εδώ, το σκέφτηκε από εκεί, τελικά ούτε τον Μυταρά ούτε τον Φασιανό αγόρασε. Και ο τοίχος έμενε πεισματικά άδειος. Εδώ και μια εβδομάδα όμως με είχε ζαλίσει. Πάρε τον ένα τηλέφωνο, να πάμε στο εργαστήριό του, να δούμε έργα. Η λογική ήταν ότι τα λεφτά τα διέθετε πάνω κάτω, υπολόγιζε και σε μια καλύτερη τιμή λόγω φιλικής σχέσης και παράκαμψης γκαλερί. Με τα πολλά το κανόνισα. Την προηγούμενη Πέμπτη το απόγευμα ψάχναμε θέση για να παρκάρουμε κοντά στο εργαστήριο.

fast forward

Δυο ώρες μετά, ανεβαίναμε τα σκαλιά για να φύγουμε και μόνο που δεν την έπιασαν τα κλάμματα. Τι θέλω και ζητάω τη βοήθειά σου? Τώρα δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτε άλλο. Τι πράγμα ήταν αυτό? Δεν μου έχει ξανασυμβεί./ Να το αφήσεις και να ηρεμήσεις. Συγνώμη αλλά που να ξέρω ότι του έχουν βγάλει βγει βιβλίο, ότι έχει πουλήσει στο Μουσείο Μπενάκη, έχει δημοπρατηθεί από όλους τους παγκόσμιους οίκους δημοπρασιών και δεν ξέρω και εγώ ποιον άλλο?/ Γαμώτο είναι σχεδόν 3 φορές επάνω. Έπρεπε να είχα πάρει τότε εκείνο τον πίνακα και για μην πέφτω ξερή τώρα. Αχ τι μου κάνεις! Αχ τι μου κάνεις!

Ομολογώ ένιωσα ενοχές. Έφυγα όπως όπως. Συνέστησα ψυχραιμία και θύμησα τη δύναμη του πανδαμάτορος χρόνου. Ούτως ή άλλως ο σύζυγος μόλις το άκουγε θα έπεφτε ξερός. Εδώ θα έπεφτα ξερή εγώ αν μου έλεγες ένα μήνα πριν πως κάποιος σκέφτετα να δώσει τόσα λεφτά για πίνακα, μου απάντησε.

Μια εβδομάδα μετά μου λέει τα ίδια. Έχει χάσει τον ύπνο της, νιώθει κάτι περίεργο, κάτι πρωτόγνωρο. Είναι περίεργο, σαν να σου λεέι κάτι πολύ βασικό, σαν να ξαναγεννιέσαι κάθε φορά που το βλέπεις, μια κάθαρση και αναγέννηση λένε τα λόγια της. Ο σύζυγος συμφώνησε να πάνε να δούνε από κοντά. Δεν του αρέσει που τη βλέπει να ζορίζεται μα δεν τα είχε υπολογίσει έτσι. Είναι και η περιέργεια στη μέση. Περί τίνος πρόκειται τέλος πάντων? Θα βρούμε όμως μια άκρη - κάτι έχω στο νου μου, μου λέει αισιόδοξα και μυστικοπαθώς η Κ.

Αναμένω εξελίξεις και την πειράζω στο τηλέφωνο αποκαλώντας τη πότε "μαικήνα των τεχνών" και ποτε "νεοφώτιστη". Έχω εντυπωσιαστεί πάντως.

Τα έπιπλα (part 2)

-συνέχεια από εδώ-

3. Σχέση ποιότητας/κόστους


Η Μ. από το γραφείο μένει με το φίλο της πολλά χρόνια τώρα. Χύμα τύπος και χαλαρή, σκέφτεται τελευταία να πάρει κανένα έπιπλο. Μέχρι τώρα βολεύονταν με τα παλιά έπιπλα της οικογένειας του φίλου. Αναρωτιέται αν αξίζει να πάρει κανείς «καλά» (ακριβά) έπιπλα δεδομένου του ότι αν/όταν κάνεις παιδιά μάλλον θα γίνουν χάλια. Για απόδειξη μου λέει πως η φίλη της η τάδε, με δυο μικρά, της είπε «ευτυχώς που δεν πήρα ακριβά πράγματα, τα έχουν χτυπήσει, βάψει, λερώσει δεκάδες φορές». Με ρώτησε τη γνώμη μου γνωρίζοντας ότι βρίσκομαι σε παρόμοια (αγοραστική) φάση. Μάλιστα. Λοιπόν, γνώμη μου είναι ότι αν έχεις τα λεφτά ναι, να πάρεις «καλά» (που συνήθως μεταφράζεται σε "ακριβά") έπιπλα, αν αυτά σου αρέσουν. Η ομορφιά και η ποιότητα είναι απολαύσεις στη ζωή και κατά τη γνώμη μου είναι χαζό να αρχίσεις να τις χαίρεσαι μετά τα 50 σου αν μπορείς να το κάνεις νωρίτερα. Φυσικά να μην κάτσεις να σκάσεις αν τα έπιπλα γρατσουνιστούν, λερωθούν ή whatever. Εξίσου φυσικά, όταν πολλαπλασιασθείς μην προσφέρεις μαρκαδόρους στα πιτσιρίκια και τους θέσεις ρητά ότι μπορούν να «εκφραστούν» όπου θέλουν. Σοφό θα ήταν όμως να επιλέξεις υλικά που ή να καθαρίζονται επί τόπου ή να βγαίνουν και να πλένονται. Και στο φινάλε, εμένα δεν μου αρέσει ένα σπίτι που είναι άψυχο, λες και έχει βγει από κατάλογο περιοδικού. «Mη και παρατήσεις το ποτήρι σε λάθος θέση- θα χαλάσει το ντεκόρ!» και τα τοιαύτα. Ας είναι και κάτι χτυπημένο, δεν θα πανηγυρίζω, αλλά δεν θα το φέρω βαρέως κιόλας. Στο κάτω κάτω, πήγαινέ το για ένα service αν γίνει κουδουνίστρα ή πάρτο σαν αφορμή για να πάρεις κάτι κανούργιο και δώρισε το παλιό κάπου που το χρειάζονται περισσότερο. Αν δεν μπορείς να πάρεις κάτι που σου αρέσει διότι είναι ακριβό, και χρειάζεσαι χωρίς καθυστέρηση ένα έπιπλο για την τάδε ανάγκη σου, είναι καλύτερο να πάρεις κάτι εξευτελιστικά φτηνό προκειμένου να μαζέψεις τα χρήματα και να πάρεις το συντομότερο αυτό που πραγματικά θέλεις. Αν δεν είναι στις άμεσες ανάγκες σου, άστο, μην πάρεις τίποτα. Less is more άλλωστε.

4. Ειλικρίνεια


Η «εκδημοκράτιση» του design τα τελευταία χρόνια, οφείλεται σε 3 παράγοντες: στην χρήση του σε popular media όπως η tv, στο ΙΚΕΑ και τα παρόμοιας φιλοσοφίας καταστήματα και στην είσοδο στην αγορά των επιπλοποιών ανθρώπων νεώτερης γενιάς που αποφάσισαν να μην κάνουν όπως οι γονείς τους «έπιπλα για μια ζωή». Αποτέλεσμα? Τα περισσότερα ξύλινα έπιπλα με «σύγχρονη γραμμή», δεν είναι από συμπαγές ξύλο αλλά από ένα σκελετό, mdf και καπλαμά δρυός/καρυδιάς/wenge κλπ. Καμπλαμάς για όσους δεν ξέρουν είναι ένα λεπτό φυλλαράκι ξύλου (2-3 χιλιοστά ας πούμε) που κολιέται πάνω στο mdf για να του δώσει μια πιο κυριλέ ξύλινη επιφάνεια. Αντί για mdf παντού πολλές φορές χρησιμοποιούνται και άλλα κόλπα για να «γεμίσει» το εσωτερικό του επίπλου, όπως η χαρτοκυψέλη, ξυλοπολτός(αν θυμάμαι καλά) και άλλα. Θα τα ανακαλύψετε αν χρειαστεί να κόψετε ένα έπιπλο ΙΚΕΑ πχ. Σε αυτά τα έπιπλα, αν πέσει ένα μαχαίρι και τα χαράξει θα δείτε το εσωτερικό τους. Πράγμα που δεν συμβαίνει στο κανονικό ξύλο. Ομοίως αν δεν είναι από κανονικό μέταλλο αλλά έχουν μόνο μια μεταλλική μπογιά, ένα τυχαίο ξύσιμο και φαίνεται από κάτω η μαύρη επιφάνεια του background.
Κοιινώς όλα αυτά, όπως κάθε υλικό που δεν είναι απολύτως pure, γερνάνε πιο άσχημα. Τέλος πάντων, το νόημα είναι ένα: έχω βαρεθεί το γεγονός ότι στο 95% των καταστημάτων να βλέπω έπιπλα που δεν είναι από καθαρά,«ειλικρινή» υλικά. Και να ρωτάω και να μου λένε ότι είναι από «ξύλο». Καρυδιά π.χ. / Όχι συμπαγές ξύλο υποθέτω ε? / Εε, όχι.

Ναι, ένας purism με βάρεσε κατά κέφαλα αλλά ενώ δέχομαι τέτοιες ανειλικρινείς μεθόδους κατασκευής σε καταστήματα με τιμές και ύφος ΙΚΕΑ, το θεωρώ κοροϊδευτικό να χρησιμοποιούν τα ίδια φτηνά υλικά και μεθόδους κατασκευής το 90% των λοιπών καταστημάτων. Και το εξοργιστικό είναι ότι χρησιμοποιούν τις ευτελείς αυτές μεθόδους κατασκευής επίπλων, ποντάροντας στο ότι «έτσι φτιάχνονται τα μοντέρνα έπιπλα». Και όπου μοντέρνο διάβαζε minimal. Τα “μοντέρνα έπιπλα” όμως δεν φτιάχνονται μόνο έτσι, αλλά άντε βρες εσύ ένα μονοκόμματο ξύλο 1.20χ2.00 και μετά κοστολόγησέ το. Θα βγουν πανάκριβα. Τέτοιου τύπου design, ακριβώς για τον λόγο που προανέφερα, ποτέ δεν ήταν οικονομικό, οπότε, λαμβάνοντας υπόψην μου το 3 από πάνω, θεωρώ ότι το δίλημμα στην ουσία είναι ΙΚΕΑ vs ακριβά αλλά διαφορετικής ποιότητας έπιπλα.

Το ενδιαφέρον είναι δε, ότι ούτε τα πρώτα ούτε τα δεύτερα έχουν πρόβλημα πωλήσεων. Εκείνοι που έχουν, από ότι κατάλαβα τον τελευταίο μήνα που γυρίζω από εδώ κια από εκεί είναι αυτοί οι «ενδιάμεσοι». Γιατί με την οικονομική κρίση τριγύρω, το σκέφτεσαι διπλά τι αγοράζεις και πόσα δίνεις για αυτό.