είσαι τόσο deutsch σήμερα

Είναι Σάββατο μεσημέρι και δεν είσαι στην άκρη της πόλης. Αντίθετα, είσαι στο Μέγαρο Μουσικής με δυο φιλενάδες σου για να επισκεφτείς την έκθεση "η αρχιτεκτονική των δυο Γερμανιών".

Γιατί το κάνεις αυτό στον εαυτό σου? Όχι μόνο διότι θέλεις να μην είσαι flat, όχι μόνο διότι είσαι μια κολλημένη αρχιτεκτονοπούλα, όχι διότι κατέληξες εκεί κατά λάθος σε μια προσπάθεια να βρεις το νέο trendy καφέ για να πας να χαζέψεις. Η αλήθεια είναι ότι το έκανες διότι η έκθεση γαμεί και δέρνει. Που δεν το είχες ακούσει από νωρίτερα αλλά τώρα το έμαθες και το διαλαλείς σε όλους για να γνωρίζουν.

Λοιπόν, πήγα με σκοπό να περάσω εκεί μια-μιάμιση ώρα. Έκατσα 3μιση και είπα και ένα τραγούδι. Κουράστηκα, δεν λέω, στο τέλος έπαψα δε να διαβάζω και όλα τα κείμενα, αλλά άξιζε! Ένας άλλος θεατής, ενδιαφερόμενος μα όχι κατ-επάγγελμα δεν θα καταφέρει να βγάλει την "ύλη" του σε κάτω από μιάμιση ώρα.




Τι είδαμε εκεί? Σε μια εξαιρετικά καλοστημένη έκθεση με -γερμανική ?- οργάνωση των εκθεμάτων, παρουσιαζόταν η αρχιτεκτονική παραγωγή της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας. Χρονικά αρχίζεις μετά τον Β Παγκόσμιο και τα εκθέματα παρουσιάζονται ανά θέμα (πρεσβείες & κοινοβούλια, δημόσια κτίρια όπως δημαρχεία ή μνημεία, θέατρα & κινηματογράφοι, sports facilities, κτίσματα τηλεπικοινωνιών & ΜΜΕ, κατοικίες κλπ). Δίπλα δίπλα της ανατολικής και της δυτικής Γερμανίας. Σε ένα δωμάτιο στο τέλος, δυο μισάωρα βιντεάκια παρουσιάζουν το Phaeno κέντρο επιστημών της -star architect, όπως έγραφαν την ιδιότητά της στο βιντεάκι- Zaha και το Allianz Arena των Herzog και De Meuron. Συνοδευτικά παίζονται στους πλαινούς τοίχους άλλες δυο προβολές χωρίς ήχο για αντίστοιχα υπερdesign κτίρια, μα δεν τα πολυβλέπεις διότι α.πιάνεται ο λαιμός σου, β.το κυρίως βίντεο είναι πολύ πιο ενδιαφέρον, γ.δεν έχει ήχο. Σου κλέβει τη ματιά όμως. Κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα. Tα μέσα? Πολλές μακέτες, μικρά κείμενα, φωτογραφίες και σχέδια εκτυπωμένα σε inox συρτάρια που έβγαιναν μέσα από μαύρα πρίσματα. cool

-μερικές σημειώσεις-

Τα περισσότερα από όσα είδα τα γνώριζα, μα όχι σε τέτοιο εύρος ή λεπτομέρεια. Οι ανατολικοί, κατάφεραν να χτίζουν σαν να μην ξέρουν τι θέλουν: άλλοτε πιστοί στις επιταγές του τότε κυρίαρχου ρεύματος του μοντερνισmού και άλλοτε όπως ο Χίτλερ. Μετάφραση: Κτίρια μεγαλειώδη, μνημειακά με ά-μ-ε-σ-ε-ς αναφορές σε ένα ένδοξο παρελθόν (κάποιων άλλων ίσως - το τι κίονας έπεσε ήταν άνευ προηγουμένου). Οι δε τόποι μνήμης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης(βλ Buchenwald), πνοής Braveheart και ατέλειωτης, απίστευτα φλύαρης διάθεσης.







Σαν να τους έχει πει κανείς: πάρτε όσο πιο μεγάλο κομμάτι γης θέλετε, χτίστε κάτι με δυο-τρεις πορείες χιλιομέτρων να περπατά ο άλλος να θυμάται, να χύνει κανένα δάκρυ, πετάξτε και κάτι γιγάντιο και πατριωτικό -όπως ένα σπαρακτικό γλυπτικό σύμπλεγμα- στον άξονα της όλης φάσης και είστε έτοιμοι! Μανία με τους άξονες και τη συμμετρία να θυμίσω στους μη ειδικούς, έχουν κατά κανόνα τα απολυταρχικά καθεστώτα. Τα μη δημοκρατικά. Τι σαπουνοπερική συνταγή! Και δεν αμφιβάλω ότι κάπως έτσι θα έγινε. Για το προπαγανδιστικό του πράγματος δεν το συζητώ. Goes without saying.

Οι δυτικοί από την άλλη, πιάσανε τον μοντερνισμό και του έδωσαν και κατάλαβε. Μερικά εξαιρετικά παραδείγματα, άλλα που γέρνουν πιο πολύ προς το βαρετό ή το brutal όσο φτάνουμε στα 70s. Κυρίως από γυμνό μπετόν (με έφεση στις εξαγωνικές χαράξεις - έλεος), χωρίς καμμιά προσπάθεια να επεξεργαστούν την επιφάνειά του (αυτά είναι μεταμοντέρνες ανησυχίες?) και υιοθετώντας καινοτομικές για την εποχή προτάσεις για τη δημιουργία ουρανοξυστών με κατοικίες. Πολεοδομικοί πειραματισμοί that is. Μετά ήρθε το γυαλί παντού και αυτό το high tech, επιστημονικό ύφος. Που μέχρι σήμερα, δεν έχει πεθάνει για μερικούς φυσικά. Μια βόλτα στην Κηφισίας και νομίζεις ότι εμείς δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε αυτή τη φάση! Είναι και το κλίμα, και η τεχνογνωσία και..και.. το ξέρω.

Τεσπά, παντού όμως, και στους μεν και στους δε, μιλάμε για αντιμετώπιση του οιοδήποτε ζητημάτος με clean cut λύσεις.

Ενδιαφέρον είχε επίσης ότι το ίδιο πολιτικό καθεστώς, που συνήθως αδιαφορούσε για τις τρέχουσες αρχιτεκτονικές εξελίξεις σε ένα κτιριακό τύπο, π.χ. στα θέατρα/κινηματογράφους ήταν αρκετά τολμηρό. Και το ανάποδο. Προφανώς αναφέρομαι στο ανατολικό κομμάτι. Ostalgie? Όχι δα...

Και για να μη μιλάω γενικά,το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα, για κάποιον που αρέσκεται να συσχετίζει αρχιτεκτονικές με πολιτικά/οικονομικά συστήματα, ήταν τα κτίρια εξουσίας.

Παραθέτω το γερμανικό κοινοβούλιο της ανατολικής



και της δυτικής πλευράς αντίστοιχα:



any comments? Πέρα από τα σημειολογικά περί διαφάνειας...


Ή το έτερο showcase:

την πρεσβεία των ΗΠΑ



(σχεδόν "άναρχη" μορφή, που "ανοίγεται", χωρίς συμμετρίες ή ξεκάθαρη δομή, όλη πάνω σε piloti, δείχνει ελαφριά και ευέλικτη, μοιάζει με κτίριο γραφείων μίας εταιρίας)

και την πρεσβεία της -πρώην- ΕΣΣΔ



(σαφής, συμπαγής, "κλειστή" μορφή, κλασσική μορφή, με 3μέρη: κορμό-βάση-στέψη, συμμετρία -που φαίνεται καλύτερα σε άλλη φωτό αν δεν απατώμαι-, δείχνει βαριά και σταθερή, άκαμπτη, μυρίζει δύναμη και "εξουσία").


-τέλος χρόνου-

Τρισήμιση ώρες μετά, δεν κάτσαμε, καταρρεύσαμε στις καρέκλες μπροστά από το videάκι με τη Zaha. Είδαμε όσο απέμενε μέχρι το τέλος της και πιάσαμε από την αρχή το videκι των Herzog & De Meuron. Η Ε. μας αποκάλυψε ότι διατηρεί μακροχρόνιο δεσμό με τον Herzog και έλεγε πανευτυχής κάθε 5' "μα δεν είναι πολύ έξυπνο το μωρό μου?". Μωρό = ο Herzog. Ιδιαίτερο πρόσωπο, κοφτερό μυαλό, ο διαννοούμενος του διδύμου. Να πέφτουν τα μπετά του γηπέδου στο videάκι και εμείς να λέμε "άξιος, άξιος!". Το αποτέλεσμα ήταν να μας κοιτάνε όλοι με απορία, να ψιθυρίζουν μεταξύ τους και η Ε. να λέει ότι μιλάγαν χτες βράδυ και της έλεγε πόσο του λείπει, ότι θα επέλθει πάταγος στους συναδέλφους μόλις μαθευτεί το νέο και εγώ να διασκεδάζω την κατάσταση δεόντως. Να γίνεις ρόμπα αλλά for a cause.

Η βόλτα έκλεισε με ένα τσιγάρο για goodbye έξω από τα μάρμαρα του Μεγάρου, πριν αναχωρήσουμε η μια για τη δύση και η άλλη για την ανατολή.

Prost! Και σε άλλα τέτοια.
Πλάκες. Γιατί οι εκθέσεις είναι προαιρετικές.



η πρότερη σειρά κειμένων περί Γερμανίας(Βερολίνο that is) εδώ (πολλή αρχιτεκτονική, περισσότερες αναμνήσεις)