και τώρα στα γνωστά

Μετά το προηγούμενο post εμπνευσμένο από την πολιτιστική αλεγρία των Αθηνών, θα το ρίξω στο κλασσικό μου ρεπερτόριο.

α.
σημειώσεις από μια έκθεση που φεύγει:
"Η οικιστική του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη και η αρχιτεκτονική της εντοπίας"




"What human beings need is not utopia ('no place') but entopia ('in place') a real city which they can build, a place which satisfies the dreamer and is
acceptable to the scientist, a place where the projections of the artist and
the builder merge."

Φαίνεται απλό? Και όμως τόσο απλή σκέψη δεν έχω ακούσει από άλλο αρχιτέκτονα πολεοδόμο.

Λίγο προτού να λήξει η έκθεση για τον Δοξιάδη στο μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, πήγα να την επισκεφθώ ( αν δεν πήγαινα θα ήταν και ρεζίλι). Ομολογώ ότι συντάσσω της δυνάμεις μου με τις καταγγελίες όσων έγραψαν και την έκθεση και αναφέρονται στο προηγούμενο link.

Είναι εντελώς απαράδεκτο να έχω περάσει 5(θεωρητικώς) χρόνια στο Πολυτεχνείο, να έχω ακούσει για ένα σωρό αρχιτέκτονες και για τον ένα που έκανε πραγματικά διεθνή καριέρα (όχι σαν της Άννας Βίσση και του υπόλοιπου συρφετού), να είναι ζήτημα αν έχω δει πάνω από 5 slides και να έχω ακούσει πάνω από 5 προτάσεις. Ο the_real_martinos στα σχόλια του προηγούμενου link λέει για αμφίσημη σχέση του γραφείου του με τη χούντα. Εγώ φυσικά δεν είδα τίποτα τέτοιο στην έκθεση, μα τον the-real τον εμπιστεύομαι και δεν αποκλείεται να έχει δίκιο.

Οι αιτίες αυτής της κατάστασης ελλιπούς πληροφόρησής μας λοιπόν, μάλλον είναι πολλές. Πιστεύω όμως ότι μια είναι και το γεγονός ότι ο Δοξιάδης δεν έχει ρομαντικό και τραγικό story (ανάλογο ίσως των Κωνσταντινίδη ή Ζενέτου). Ούτε αυτοκτόνησε, ούτε ονειρευόταν χίμαιρες, ούτε του έφταιγαν οι πελάτες που δεν φόραγαν τις ασορτί με το σπίτι παντόφλες (αμίμητος μα κατά τα άλλα εξαιρετικός αρχιτέκτονας ο Άρης Κωνσταντινίδης, να μην τα μπερδεύουμε), ούτε έμεινε άφραγκος.

Και τα τεράστια γραφεία του στο Κολωνάκι/Λυκαβηττό τα έχτισε(είδα κάτι φωτό του 60-70 με αίθουσα υπολογιστών, ένα τεράστιο δωμάτιο δηλαδή με ντουλάπες/επεξεργαστές/μνήμη και μια άλλη με σχεδιάστριες με γυαλιά 70s μπροστά σε οθόνες.. τότε!), και πόλεις στην Αμερική(Denver Colorado αν θυμάμαι καλά), Πακιστάν(Ιslamabad)και Ιράκ (Baghdad π.χ.), και οικισμούς στην Ελλάδα σχεδίασε, και μελέτες για Bραζιλίες και άλλα εξωτικά, και προτάσεις για αεροδρόμιο στα Σπάτα (ο πρώτος!) ή στη Μακρόνησο(!) και στον ΟΗΕ τον είχαν καλέσει να μιλήσει μετά τον Β παγκόσμιο διότι η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα που είχε αναπτύξει ένα σύστημα πλήρους καταγραφής των απωλειών της και.. και.. και...

Μεν, ας μη ρίχνω την έλλειψη ενημέρωσής μας ως φοιτητές αρχιτεκτονικής, μόνο στη μισαλλοδοξία. Είναι και το γεγονός ότι ο άνθρωπος για 3 χρόνια έκανε τον ντοματοπαραγωγό στην Αυστραλία όπου έφυγε προς άγραν καλύτερης τύχης. Μπορεί να είναι ξανθοπουλικό ως σενάριο μα δεν είναι "καλλιτεχνικά" δραματικό. Το μόνο που σώζει την κατάσταση είναι το γεγονός ότι από τα 60 του και μετά ο άνθρωπος λόγω μιας σπάνιας ασθένειας δεν μπορούσε να μιλήσει (α λα Steven Hawking) και χρησιμοπoιούσε μια μηχανή για επικοινωνία με τους υπαλλήλους του.

Τεσπά, αηδίες και μικρότητες. Επρόκειτο για ένα σημαντικό άνθρωπο. Πριν κλείσω να πω ότι προσωπικά μου έκανε εντύπωση η μανία του να οργανώνει και να κατηγοριοποιεί τα πάντα. Πίνακες, πινακάκια, στήλες, αριθμοί, ποσοστά... τα πάντα.

Περισσότερα στο wiki και στο site του ιδρύματος Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη.

β.
σημειώσεις για μια έκθεση που έρχεται
"Νίκος Βαλσαμάκης Αρχιτέκτων"



Toν θαυμάζω. Είναι ο σημαντικότερος ίσως εν ζωή έλληνας αρχιτέκτονας. Και ας μας είχαν πει στη σχολή ότι είναι "χαμαιλέοντας" όσον αφορά τις αρχιτεκτονικές τάσεις, μα ότι κάνει το κάνει εξαιρετικά καλά. Νομίζω ότι είχαν δίκιο και στα δυο.

Ασχολήθηκε κυρίως με ιδιωτικά έργα και δη με πολυκατοικίες, κατοικίες, κεντρικά τραπεζών, ξενοδοχεία. Πιο πολύ από τα πρώτα του έργα (τις πολυκατοικίες στη Β. Σοφίας και την οδό Σεμιτέλου), πιο πολύ από το σχετικά πρόσφατο τουριστικό συγκρότημα "δαίδαλος" στην Κω, ή τα ξενοδοχεία Αμαλία (παλιά και πιο πρόσφατα), πιο πολύ από όλες τις κατοικίες που έχει φτιάξει, μια εικόνα δεν μου φεύγει από το μυαλό ποτέ. Λάθος. Όχι μια. Δυο. Δυο κατοικίες του 60. Ο μοντερνισμός στην πιο pure μορφή του.

Η μια είναι η κατοικία της οικογένειας Λαναρά στην Ανάβυσσο(μην την ψάξετε σήμερα, της έχουν αλλάξει την Παναγία).



Η άλλη είναι το σπίτι του στην Φιλοθέη.



Μας είχαν πάει με τη σχολή. Ακόμη θυμάμαι το "ααααα" που βγήκε από τα στόματα όλων μας όταν άνοιξε την πόρτα. Βλέπετε, η κατοικία αυτή, από το δρόμο σχεδόν δεν φαίνεται. Δεν έχει κάγκελα, μόνο κάτι θάμνους να κρύβουν το ισόγειο χαμηλοτάβανο σπίτι που είναι τοποθετημένο και 1-1μισι μέτρο κάτω από την επιφάνεια του δρόμου. Σχεδόν όλη η όψη που φαίνεται είναι μόνο εμφανές τούβλο με μια ξύλινη πόρτα να "σπάει". Τα λέω όλα αυτά γιατί δεν φαίνονται σε καμμιά φωτογραφία. Δεν είναι "φωτογενή". Μα είναι ουσιαστικά στην εμπειρία του χώρου και φαίνονται μόνο από κοντά. Το σπίτι λοιπόν δεν σου γεμίζει το μάτι με την καμμία και σχεδόν δεν το παίρνεις χαμπάρι καν. Μόλις όμως ανοίξει η πόρτα....αααχ. Από την οροφή μπαίνει φως μέσα από ένα μικρό άνοιγμα. Μα η μαγεία είναι μπροστά σου. Ο τούβλινος τοίχος, χωμένος σχεδόν κάτω από την επιφάνεια του δρόμου, δίνει τη θέση του σε μια τεράστια τζαμαρία απέναντι, από άκρη σε άκρη, με θέα την Αθήνα πιάτο, ένα κήπο με γκαζόν και μια πισίνα. Απίστευτα λεπτές κολώνες στηρίζουν την -χωρίς δοκάρια- λεπτή μπετονένια πλάκα. Που επεκτείνεται ευθεία έξω στον κήπο, ενοποιώντας το μέσα με το έξω. Αναιρώντας τα όρια της κατοικίας. Ένα κομψοτέχνημα. Άσε εκείνο το μπάνιο με τη τζαμαρία σε έναν "εσωτερικό" κήπο. Είχαμε τρελαθεί να φωτογραφίζουμε. Μόλις καταφέραμε να μαζέψουμε το στόμα από το πάτωμα δηλαδή. Και ο ίδιος, όπως και οι γυναίκα του, εξαιρετικά ευγενικοί και πρόσχαροι άνθρωποι. Τότε ντρεπόμουν και να στέκομαι απέναντί του να τον κοιτάζω. Όχι να ρωτήσω κάτι, όπως πολλοί συμφοιτητές μου. Τι ζώον ήμουν!

Από βραβεία και διακρίσεις άλλο καλό. Η αναγόρευση σε επίτιμο διδάκτωρα της Ακαδημίας Αθηνών πρόσφατα και το βιβλίο "100 houses for 100 architects of the XX century", χρηματοδοτημένο από την Ε.Ε., με συμμετοχές των Le Corbusier, Aalto κλπ και επιλογή της κατοικίας της Φιλοθέης στο εξώφυλλο, τα τελευταία.



Bλ και το website του βιβλίου εδώ ή για τον Βαλσαμάκη εδώ.

Άξιος.


Πότε πάμε είπαμε?

υγ: Όλες οι φωτό είναι από τα links που δίνονται.