Berlin

Oλιγοήμερες διακοπές στο Βερολίνο. Όταν είχα ξαναπάει η πόλη ήταν αλλιώτικη. Την έβλεπα για πρώτη φορά ίσως? Δεν ξέρω. Ήταν Μάιος, όλος ο κόσμος ήταν έξω, οι γερανοί δουλεύανε μέρα και νύχτα, έβλεπες μερικά "κενά" στην πόλη εκεί που πέρναγε το Τείχος, οι άνθρωποι και οι συνήθειές τους ήταν καινούργια, οι συνοικίες του Ανατολικού τόσο πρωτόγνωρα αναστημένες. "Τhe place to be" για αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, καλλιτέχνες. Ένα πείραμα επανασυγκόλησης μιας μεγαλούπολης, μιας ιστορικής πόλης, δυο οικονομικών συστημάτων, που προξενούσε ενδιαφέρουσες παρενέργειες και μεγάλες προσδοκίες.

Αυτή τη φορά, το Βερολίνο έδειχνε πιο "ήσυχο". Τα πράγματα δεν ήταν καινούργια στα μάτια μου πλέον, η ζωή στο Ανατολικό λιγότερο φρέσκια, η πόλη λιγότερο φασαριόζικη. Οι καταλήψεις κτιρίων, από επανασταστικές (αλά "καταστασιακοί") στην αρχή, έγιναν μποέμ πριν λίγα χρόνια και τώρα είναι τόσο γραφικές όσο και τα πλαστικά τσολιαδάκια στα περίπτερα του Συντάγματος.



Τα περισσότερα δημόσια κτίρια έχουν φτιαχτεί, οι ανοιχτές πληγές στον αστικό ιστό έχουν "κλείσει" και το κέντρο της πόλης έχει γίνει μια τεράστια μακέττα σε κλίμακα 1:1. Το "μακέττα" δεν αναφέρεται μόνο στο ότι όλα είναι καινούργια και glossy. Αναφέρεται στο ότι δεν έχουν πραγματική, συναρπαστική ζωή. Ένταση και ζωογόνο δύναμη. Και οι περιπλανώμενοι είναι σαν τα ανθρωπακια που κολλάμε στις μακέττες για να δείχνουν πιο ζωντανές. Η πόλη έχει ακόμη στην ουσία 2 κέντρα: του ανατολικού Βερολίνου (Alexanderplatz) και του δυτικού (Kurfürstendamm). Το παλιό κέντρο, κοντά στο Reichstag, στην Unter der Linden, στη Friedrichstrasse ή την Potsdamer Platz είναι γεμάτο από καινούργια κτίρια που χτίστηκαν από επενδυτές, με ακριβά ενοίκια και ακριβά καταστήματα. Λόγω αυτού δεν έχει τη ζωή, τη φασαρία και τη πολυλλεκτικότητα ενός κέντρου μιας μεγάλης πόλης. Τα στοιχεία δηλαδή που ορίζουν το "κέντρο". Και η προσπάθεια για διατήρηση μικτών χρήσεων γης που θα βοηθούσε προς τα εκεί, με την επιβολή ποσοστού κατοικιών στην Potsdamer δεν φαίνεται να δουλεύει.



Τις μέρες που ήμασταν εκεί, ένα ιστορικό γεγονός λάμβανε χώρα: γκρέμιζαν το "κοινοβούλιο" της Ανατολικής Γερμανίας. Χτισμένο σε ένα κεντρικότατο σημείο, στο σημείο που υπήρχαν παλιά τα ανάκτορα των Πρώσσων αυτοκρατόρων, τα οποία και γκρέμισαν για να το χτίσουν, τώρα γκρεμιζόταν αυτό με τη σειρά του, για να ξαναφτιάξουν τα ανάκτορα των Πρώσσων. Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει στους αρχιτεκτονικούς κύκλους για τα περί διατήρησης της ιστορικής μνήμης, της cut+paste αντιμετώπισης της πόλης και τα γνωστά. LOLOL! Τι μου θυμίζει άραγε?











Μίλησα με τους φίλους που μένουν εκεί, έχω κουβεντιάσει και με άλλους που σχετίζονται με τη Γερμανία αλλά μένουν εδώ και όλοι έχουμε την ίδια εντύπωση. Το Βερολίνο είναι μια πόλη στην οποία το κύριο αξιοθέατο είναι βασικά αθέατο: το Τείχος. Τα απόνερά του όμως τα βλέπεις παντού. Το βασικότερο όλον δείχνει να είναι η ενοχή. Είναι λογικό όλο αυτό μα η αλήθεια είναι ότι μετά από 3-4 μέρες κοντεύεις να μπουχτίσεις. Ένα πλάκωμα σε πιάνει θες δεν θες. Το εξαιρετικό εβραικό μουσείο του Libeskind, το μουσείο DDR, η διπλή σειρά με τα τούβλα σε όλους τους δρόμους του κέντρου εκεί από όπου πέρναγε το Τείχος για να θυμίζε, το συγκινητικό Haus am Checkpoint Charlie, το εξαιρετικό μνημείο για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων του Peter Eisenmann(δεν νομίζω ότι έχω ευχαριστηθεί ξανά τόσο πολύ μνημείο), οι μπρούτζινοι κυβόλιθοι στα πεζοδρόμια έξω από τα σπίτια των Εβραίων που "εκκαθαρίστηκαν", ξεκινάς με συγκίνηση, συνεχίζεις με μια ενσυναίσθηση του βάρους της ιστορίας του τόπου και καταλήγεις να σε πιάνει ένα πλάκωμα. Εντάξει, το καταλάβαμε. Κάνετε τα πάντα για να εξιλεωθείτε. Είναι εκτιμητέο. Αλλά ώπα.









Όσοι με ρωτάνε πως πέρασα νομίζουν πως αυτά τα λέω και εννοώ ότι δεν μου άρεσε. Παρεξήγηση. Είναι μια ματιά γιατρού. Κάποιου που έχει μελετήσει στο παρελθόν με ευλάβεια το φαινόμενο "Die Mauer"(δεκάδες βιβλία και websites, το αποτέλεσμα των οποίων ήταν μια ογκώδης εργασία), που έχει πάει και ξαναπάει στην πόλη, την έχει δει σε διαφορετικές φάσεις, παρατηρεί με ενδιαφέρον(και μελαγχολία) την εξέλιξη και μιλάει για αυτό. Η μελαγχολία κολλάει στις προσδοκίες που δεν ευοδώθηκαν (ως τώρα τουλάχιστον), καθώς και στο αναπόφευκτο πέρασμα σε μια πιο ήρεμη φάση. Υπάρχουν όμως και τόσα άλλα πράγματα πέραν των "του Τείχους" στην Πόλη. Ο κόσμος, η καθημερινή ζωή, το άπειρο πράσινο παντού, η ατελείωτη (μέχρις υπερβολής) άπλα, τα μουσεία, η συμφωνική, τα bars, τα μαγαζιά. Μέχρι και τη νέα θέση του έτερου(μετά το Τείχος) φαντάσματος της πόλης βρήκαμε: το bar του Cookie.

Ο Cookie (όπως έλεγα και παλιότερα) αρέσκεται στο να διατηρεί ένα bar που μετακομίζει μόλις γίνει γνωστό εν μια νυκτί. Ανοίγει πάντα σε ένα σημείο που δεν φαίνεται από πουθενά, δεν έχει ταμπέλα και στην ουσία δημιουργεί έναν αστικό μύθο. Αυτή τη φορά, η διεύθυνση που μάθαμε ήταν hoax. Η οδός υπήρχε, το νούμερο όμως όχι. Με έναν περιπετειώδη τρόπο το bar ανευρέθη σε ένα πίσω δρόμο/αυλή τροφοδοσίας άλλων κτιρίων.









Το Τείχος και τα φαντάσματα από τη μια, τα όνειρα και το άγαλμα του Άγγελου στη μέση του Tiergarten. Αυτό είναι το μίγμα που αγαπώ στο Βερολίνο.